درس ۳
تعریف مؤسسه
مؤسسه واحدی است که با نام و هدف معیین در مالکیت بحش عمومی و یا خصوصی یا ترکیبی از این دو قرار دارد که به فعالیت های انتفاعی و غیر انتفاعی میپردازد و طرف معامله واقع میشود . مؤسسه را واحد اقتصادی نیز میگویندطبقه بندی مؤسسات
مؤسسات به سه گرو تقسیم میشوند
1 ـ طبقه بندی مؤسسات
از لحاظ مالکیت2 ـ طبقه بندی مؤسسات از لحاظ
هدف فعالیت3 ـ طبقه بندی مؤسسات از لحاظ
نوع فعالیتطبقه بندی مؤسسات از لحاظ مالکیت
1 ـ مؤسسات بخش دولتی(عمومی)
2 ـ مؤسسات بخش تعاونی
3 مؤسسات بخش خصوصیی
مؤ سسه بخش دولتی (عمومی)
مؤسساتی که مستقیما و یا غیر مستقیم در اختیار دولت . نهاد ها و سازمان های عمومی یا شهرداری ها قرار دارند و بقصد انتفاع یا بدون قصد انتفاع فعالیت میکنند دودسته اند
الف ـ سازمانهای دولتی ومؤسسات عمومی غیر انتفاعی :
مثل وزارتخانه ها ‘ سازمان های مختلف دولتی ‘ شهرداری ها ‘ نیروهای نظامی و انتظامی ‘و نهاد های غیر دولتی عموی مثل بنیاد مستضعفان و جانبازان و غیره
ب ـ شرکتهای و سایر مؤسسات انتفاعی عمومی :مثل شرکت های دولتی و ملی شده ‘ بانکها ‘ شرکت های وابسته به آنها ‘شرکتهای تابع بنیاد های مستضعفان و سازمان تامین اجتماعی و شهرداری ها
مؤسسات بخش تعاونی
و احد هایی هستند که با خود یاری ’کمک و همکاری متقابل عده ای از اشحاص حقیقی و یا حقوقی تشکیل و بقصد نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء خود فعالیت میکنند دو دسته هستند
1 ـ شرکت های تعاونی
مثل شرکتهای تعاونی روستایی ’کارگری ’مسکن’مصرف’توزیع’و تولید
2 ـ اتحادیه های تعاونی
فرق بین شرکتهای تعاونی و اتحادیه های تعاونیشرکت های تعاونی توسط عدهای از اشحاص تشکیل میشود در صورتی که اتحادیه تعاونی توسط اتحاد تعدادی از شرکت های تعاونی تشکیل میشود
مؤسسات بخش خصوصی
کلیه واحد هایی که در مدیریت و مالکیت اشحاص حقیقی و حقوقی خصوصی قرار دارد بقصد انتفاع یا بدون قصد انتفاع فعالیت میکنند دو دسته هستند
1 ـ مؤسسات انتفاعی خصوصی :
الف : مؤسسات فردی :
که سرمایه آن متعلق به یک شخص حقیقی است مثل فروشگاه ها ’تعمیر گاهها و واحد های صنفی’ مطبها و غیره ب : شرکت های خصوصی : که سرمایه آن متعلق به چند شخص حقیقی است و طیق قانون تجارت و قوانین موضوعه فعالیت میکنند مثل انواع شرکتهای سهامی ’با مسؤلیتهای محدود ’تضامنی’نسبی’مختلط پ : مؤسسات انتفاعی غیر تجاری : برای انجام دادن خدمات حرفه ای و جلب منافع مادی و تقسیم آن بین اعضاء وسیله دو یا چند نفر تشکیل میشود مثل دفاتر حقوقی ’ دفاترحسابرسی’دفاترفنی’ کلینیکهای پزشکی و غیرهج : مؤسسات غیر انتفاعی خصوصی :
این گونه مؤسسات توسط شخص یا گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموع در راستای منافع جامعه است تشکیل میشود . مثل مؤسسات خیریه عام المنفعه ’انجمنهای علمی ادبی فرهنگیطبقه بندی مؤسسات از لحاظ هدف
نظر به اینکه هدف مالکیت یک مؤسسه عامل اساسی در نحوه حسابداری است از این نظر به دو دسته تقسیم میشوند
1 ـ مؤسسات غیر انتفاعی عمومی و خصوصی
: مؤسساتی هستند که بدون قصد انتفاع در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموع در راستای منافع جامعه است فعالیت میکنند مانند:الف ـ عمومی
: مثل سازمانهای دولتی : نظیر وزارتحانه ها ’شهرداری ها ’هلال احمر ’تامین اجتماعی ’ دانشگاه ها و مدارس ’موزه ها ’ بنیاد مستضعفان و جانبازان ’ بنیاد شهید ب : خصوصی : مثل مؤسسات خیریه ’ انجمهای علمی ’ادبی ’حرفه ای ’فرهنگی2ـ مؤسسات انتفاعی عمومی و خصوصی
: سازمانهایی هستند که توسط دولت ’ یک یا چند شخص حقیقی و یا حقوقی عمومی یا خصوصی تشکیل میشوند و بقصد انتفاع به فعالیت تولیدی ’ بازرگانی و یا خدماتی میپردازند دو دسته هستندالف ـ انتفاعی عمومی
: مثل شرکت های دولتی ’شرکت های ملی شده ’سازمان های انتفاعی دولتی ’شرکت های تابع عمومی غیر دولتی و شرکت های تابع شهرداری ها ’ب ـ انتفاعی خصوصی :
مثل شرکت های متلق به اشخاص ’ موسسات انفرادی ’شرکت های تجاری شرکت های تعاونی و موسسات انتفاعی غیر تعاونیطبقه بندی مؤسسات از لحاظ نوع فعالیت
مؤسسات از نظر نوع فعالیت به سه دسته تقسیم میشوند
1 ـ خدماتی
: موسساتی هستند که خدماتی تخصصی و یا غیر تخصصی به مشتریان عرضه میکنند مثل بانکها ’هتلها ’سردخانه ها ’باربری ها و مسافر بری ها ’ تعمیرگاهها’بیمارستانه و در مانگاه های خصوصی ’ دفاتر فنی و مهندسی ’ دفاتر وکالت و
و مشاوره ’ دفاتر حساب رسی و آموزشگاه ها
2 ـ بازرگانی
: مؤسساتی هستندکه به خرید و فروش نوعی خاص یا انواعی از مواد خام ’فرآورده ها و کالا ها ساخته شده اشتغال داشته باشد دو دسته هستند الف : عمده فروشانب
: خرده فروشان3 ـ تولیدی :
مؤسساتی هستند که کلاهای مصرفی یا با دوام را با بکار گرفتن سرمایه و نیروی انسانی و با استفاده از ابزار ها ’ماشین الات و تجهیزات ’میسازند و یا تولید میکنندو تولیدات خود را به موسسات بازرگانی یا به مصرف ککنده میفروشند