تراز نامه

جلسه 18

تراز نامه جدولی است که از مانده حسابها در دفتر کل تهیه میشود و معمولا در پایان سال حسابداران مبادرت به تهیه تراز نامه میکنند

در جلسه قیل در خصوص تراز آزمایشی مطالبی  ارایه شد و گفتیم که نام و مانده حساب ها به ترتیبی که در دفتر کل منعکس میشود در تراز آزمایشی فهرست میگردد و اطلاعات لازم برای تهیه تراز نامه را نیز میتوان به سهولت از تراز آزمایشی استخراج نمود چرا که یکی از اهداف تراز آزمایشی ساده نمودن تهیه گزارش های مالی است

جهت آشنایی بیشتر تراز نامه شرکت فرضی شاهوار را که بر اساس اطلاعات مندرج در تراز آزمایشی آن شرکت در جلسه قبل تهیه شده در زیر نشان داده شده است

شرکت شاهوار

                              تراز آزمایسی

                                               تاریخ30 آذر 85

شرکت شاهوار

تراز نامه (بیلان)

30 آذر ماه سال 85

جلسه 14

 حسابداران برای تقلیل اشتباه در ثبت معاملات در دفتر روزنامه و صدور اجازه ثبت معاملات در دفتر روزنامه ، اطلاعات مربوط به معاملات و عملیات مالی را از روی اسناد اولیه ( اسناد مثبته ) مانند فاکتور ها ، رسیدهای پرداخت وجه و قبوض آب و برق در دفتر روزنامه ثبت نمیکنند ، بلکه اطلاعات مربوط به هر معامله ، از روی اسناد و مدارک اولیه در برگه  حسابداری یا همان سند حسابداری نوشته  و سپس این برگه پس از امضا ی مقام مسئول ، ملاک ثبت در دفتر روز نامه قرار میگیرد

شکل برگه حسابداری بشرح ذیر است

فارغ ار نحوه ستون بندی برگه حسابداری نکات زیر باید در آن نوشته شود

1 – تاریخ معامله

2 – نام حساب بدهکار از ابتدا ستون شرح و مبلغ بدهکار در ستون بدهکار

3 -  نام حساب بستانکار  در سطر بعدی با فاصله حدود دو سانتی متر از حاشیه سمت راست ستون شرح و مبلغ ببستانکار در ستون بستانکار

4 – شرح مختصر معامله در ستون بعدی از ابتدای ستون شرح

5 – اسامی مدارک ضمیمه

6 – نام و امضای شخصی که اجازه ثبت معامله در دفتر روزنامه را میدهد

7 – شماره برگه حسابداری که باید بطور پیاپی شماره گذاری شود

 برای بهتر فهمیدن مطالب فوق یک حساب از تمرین جلسه 11 مربوط به شرکت شاهوار را در برگه بالا میبینید

                                                                           سیستم حساب داری

تعریف : سیستمی که اطلاعات مالی موجود یک مؤسسه را گرد آوری و اطلاعات مورد نیاز را برای تصمیمم گیری های مختلف فراهم سازد سیستم حساب داری نامیده میشود

عملکرد های حساب داری

1 ـ عملکرد اطلاعاتی : مهمترین وظیفه در حساب داری است که بر حسب آن رویداد های حسابداری مثل طبقه بندی ثبت گزارش انجام می گیرد و باعث تصمیم گیری آگاهانه مدیران و صاحبان سرمایه میگردد

2 ـ عملکرد کنترلی : وطیفه این عمکرد بر وطیفه اطلاعاتی متکی است و کار کنترل را انجام میدهد

3 ـ عملکرد خدماتی: تنظیم روابط یک مؤسسه با دیگران دادن اطلاعات صحییح به آنان ایفای تعهدات در سر رسید و وصول بموقع مطالبات عملکرد خدما تی یک موسسه را تشکیل میدهد

عوامل حساب داری

1 ـ کارکنان : یک سیستم حسابداری زمانی کارآمد است که از مجریان متحصص با تجربه و داری مهارت کافی برخورداد باشد

2 ـ فرمها (اسناد و مدارک اولیه) : در عرف جاری فرم به هر ورقه چاپی گفته میشود که در آن جا و ترتیب لازم برای درج اطلاعات بخصوصی پیش بینی شده است مثل صورتحساب ها ی فروش یا فاکتور’دفاتر حساب داری ’رسید دریافت وجه

3 ـ روشها : مثل گرد آوری اطلات ’ثبت اطلات ’ حفظ و نگهداری اسناد ’تهیه گزارشات مالی

4 ـ وسایل و تجهیزات : مثل قلم و مداد ’ماشین تحریر ’ پوشه ’کلاسور ’کارتس ’ فایل و کابینت ’ ماشین حساب و صتدوق ’ رایانه

طرز کار سیستم حساب داری

شامل : وروداطلاعات ـ پردازش اطلاعات ـ خروج (گزارشات) ـ استفاده کنندگان

پردازش اطلاعات

1 ـ ورود اطلات : اطلات مربوط معاملات ’عملیات مالی و رویداد های دارای اثر را ورودی یا داد ه ها نامیده میشود

الف ـ معاملات : خرید و فروش ’دریافت و پرداخت وسیله اسناد و مدارک را معاملات گویند

اسناد و مدارک اولیه : که به آن اسناد و مدارک مثبته نیز میگویند وسیله است که با آنها اسناد و مدارک وقوع معاملات اثبات میشود

ب ـ عملیات : شامل تولید کالا ’نقل و انتقال اجناس ’سرمایه گذاری ’برداشت و تقسیم سود

ج ـ رویداد های داری اثر مالی : فرسودگی اموال ’فاسد و نایاب شدن کالا و فرآورده ها ’ورشکستی شحص اشخاص بدهکار از جمله رویدادهایی هستند که بر مؤسسه تاثیر میگذارند

2 ـ پردازش اطلاعات : اقدامات پیاپی و منظمی که اطلا عات موجود را به اطلاعات مطلوب تبدیل میکند پردازش گفته میشود مثل جمع آوری اسناد و مدارک مالی ’تجزیه و تحلیل ’ثبت ’طبقه بندی ’تجمع ئ تلخیص ’گزارشهای مالی

اصول پذیرفته شده حسابداری : قواعد خاص حاکم بر پردازش اطلاات حسابداری را در مجموع اصول پذیرفته شده گویند

روش های پردازش

1 ـ سیستم پردازش دستی : سیستمی که در آن اطلاعات مالی بوسیله دست تحریر و پردازش میشود و گزارشهای مالی فراهم میاید دو نوع است

الف ـ سیستم های دستی ساده : انواع دفاتر و فرمها محدود ’تعداد کارگنان کم ’شمار صورتهای مالی محمدود است بیشتر در مؤسسات کوچک کاربرد دارد

ب ـ سیستم های دستی پیشرفته : کارکنان زیادتر ’دفاتر و گزارشات متنوع تر ’استفاده از وسایل ماکنیکی و الکترنیکی بیشتر و در موسسات بزرگتر کاربرد دارد

2 ـ سیستم پردازش کامپیوتری : سیستمی است که در آن پردازش اطلاعات وسیله کامپیوتر و دستگاهای جانبی آن انجام میگیرد و گزارشهای مالی مورد نظر فراهم میشود

مزابای سیستم پردازس کامپیوتری : کارکنان کمتر ’سرعت بخشیدن پردازش و تهیه گزارشها ’فضای کوچکتر ’صحت و دقت بیشتر

محزن اطلاعات : در روش دستی اطلاعات در دفاتر و اسناد حساب داری و در روش کامپیوتری در بانکها و پایگاهای اطلاعاتی ذخیره میشود تا همیشه در دسترس باشد

3 ـ خروج : خروجی سیستم گزارشهای حساب داری است که دو نوع است

الف : گزارشهای درون سازمانی : گزارشهای که مدیران یک سازمان را قادر میسازد که عمکرد گذشته را ارزیابی ’عملیات جاری را هدایت ’و آینده را برنامه ریزی نماید ’مثل گزارشهای فروش روزانه یا هفتگی ’صورت ریز موجودی ها ’مطالبات از مشتریان ’صورت ریز بدهی ها ’لیست حقوق

ویژه گی های درون سازمانی

1 ـ بطور مستمر : به شکل تفضیلی و در فواصل زمانی کوتا و گاه روزانه تهیه میشود

2 ـ در داخل مؤسسه جریان می یابد : بغیر از موارد خاص و معین ’ در اختیار اشخاص خارج از سازمان قرار نمیگیرد

ب : گزارشهای برون سازمانی :‌ آن دسته از گزارش های هستند که در پایان سال و یا زمانی مشخص در دسترس اشحاص ذیعلاقه به مؤسسه قرار میگیرد تا آگاهانه تصمیم بگیرند دونوع هستند

1 ـ صورتهای مالی: صورتهایی که بر اساس اطلاعات دفاتر حسابداری تهیه میشود و نتایج عملیات را در یک دوره زمانی نشان میدهد معمولا سالانه تهیه میگردد و در اختیار اشخاص ذیحق قرار میگیرد مثل صورت سود و زیان ’ ترازنامه ’صورت جریان وجوه نقدی

2 ـ گزارش های مالی خاص : : صورتهایی که بر اساس اطلاعات دفاترحسابداری تهیه میشود بنا بر الزام قانونی در اختیار مراجع معینی قرار میگیرد مثل اظهار نامه مالیاتی ’گزارش تحصیل وام و تسهیلات به بانکها

4 ـ استفاده کنندگان :

تعداد و نوع استفاده کننده گان : بستگی به شکل حقوقی و دامنه فاعالیت آنها دارد استفاده کنندگان اطلاعات مالی دو گروهند

1 ـ درون سازمانی : مثل اداره کننده گان مؤسسه شامل هیئت مدیره و مدیرعامل’مدیر اجرایی و سرپرستان عملیات’که برای برنامه ریزی ’تهیه بودجه’هدایت عملیات ’کنترل فعالیت ها و برنامه عادی و روز مره از اطلاعات استفاده میکنند

2 ـ بیرون سازمانی : اشخاص و مراجع ذیحق و ذینفع و ذیعلاقه ای که حق استفاده از اطلاعات حساب داری را دارند و بر مبنای آن با آن مؤسسه داد ستد و یا قضاوت و تصمیم گیری میکنندرا گویند

مؤسسه واحدی است که با نام و هدف معیین در مالکیت بحش عمومی و یا خصوصی یا ترکیبی از این دو قرار دارد که به فعالیت های انتفاعی و غیر انتفاعی میپردازد و طرف معامله واقع میشود . مؤسسه را واحد اقتصادی نیز میگویند

1 ـ طبقه بندی مؤسسات از لحاظ مالکیت

2 ـ طبقه بندی مؤسسات از لحاظ هدف فعالیت

3 ـ طبقه بندی مؤسسات از لحاظ نوع فعالیت

ب ـ شرکتهای و سایر مؤسسات انتفاعی عمومی :

فرق بین شرکتهای تعاونی و اتحادیه های تعاونی

الف : مؤسسات فردی : که سرمایه آن متعلق به یک شخص حقیقی است مثل فروشگاه ها ’تعمیر گاهها و واحد های صنفی’ مطبها و غیره

ب : شرکت های خصوصی : که سرمایه آن متعلق به چند شخص حقیقی است و طیق قانون تجارت و قوانین موضوعه فعالیت میکنند مثل انواع شرکتهای سهامی ’با مسؤلیتهای محدود ’تضامنی’نسبی’مختلط

پ : مؤسسات انتفاعی غیر تجاری :‌ برای انجام دادن خدمات حرفه ای و جلب منافع مادی و تقسیم آن بین اعضاء وسیله دو یا چند نفر تشکیل میشود مثل دفاتر حقوقی ’ دفاترحسابرسی’دفاترفنی’ کلینیکهای پزشکی و غیره

ج : مؤسسات غیر انتفاعی خصوصی : این گونه مؤسسات توسط شخص یا گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموع در راستای منافع جامعه است تشکیل میشود . مثل مؤسسات خیریه عام المنفعه ‏’انجمنهای علمی ادبی فرهنگی

1 ـ مؤسسات غیر انتفاعی عمومی و خصوصی : مؤسساتی هستند که بدون قصد انتفاع در جهت پیشبرد هدفهایی که در مجموع در راستای منافع جامعه است فعالیت میکنند مانند:

الف ـ عمومی : مثل سازمانهای دولتی : نظیر وزارتحانه ها ’شهرداری ها ’هلال احمر ’تامین اجتماعی ’ دانشگاه ها و مدارس ’موزه ها ’ بنیاد مستضعفان و جانبازان ’ بنیاد شهید

ب : خصوصی : مثل مؤسسات خیریه ’ انجمهای علمی ’ادبی ’حرفه ای ’فرهنگی

2ـ مؤسسات انتفاعی عمومی و خصوصی : سازمانهایی هستند که توسط دولت ’ یک یا چند شخص حقیقی و یا حقوقی عمومی یا خصوصی تشکیل میشوند و بقصد انتفاع به فعالیت تولیدی ’ بازرگانی و یا خدماتی میپردازند دو دسته هستند

الف ـ انتفاعی عمومی : مثل شرکت های دولتی ’شرکت های ملی شده ’سازمان های انتفاعی دولتی ’شرکت های تابع عمومی غیر دولتی و شرکت های تابع شهرداری ها ’

ب ـ انتفاعی خصوصی : مثل شرکت های متلق به اشخاص ’ موسسات انفرادی ’شرکت های تجاری شرکت های تعاونی و موسسات انتفاعی غیر تعاونی

1 ـ خدماتی : موسساتی هستند که خدماتی تخصصی و یا غیر تخصصی به مشتریان عرضه میکنند مثل بانکها ’هتلها ’سردخانه ها ’باربری ها و مسافر بری ها ’ تعمیرگاهها

2 ـ بازرگانی : مؤسساتی هستندکه به خرید و فروش نوعی خاص یا انواعی از مواد خام ’فرآورده ها و کالا ها ساخته شده اشتغال داشته باشد دو دسته هستند

الف : عمده فروشان

ب : خرده فروشان

3 ـ تولیدی : مؤسساتی هستند که کلاهای مصرفی یا با دوام را با بکار گرفتن سرمایه و نیروی انسانی و با استفاده از ابزار ها ’ماشین الات و تجهیزات ’میسازند و یا تولید میکنندو تولیدات خود را به موسسات بازرگانی یا به مصرف ککنده میفروشند

درس ۱

1 - حساب داری اولیه :

حدود 5000 سال پیش با پیداش نخستین تمدن ها در جهان که’ به رواج داد و ستد بین افراد جامعه و جریان درآمد و هزینه حکومت انجامید . این دو موضوع مهم یعنی داد ستد و جریان در آمد و هزینه ’عملیات ثبت و ضبط اطلاعات مالی را میطلبید که منجر به حسابدار اولیه شد

2 ـ گشترس دامنه حسابداری

ایجاد امپراطوری های باستانی موجب شد که داد و ستد گشترش پیدا کند ’ سکه بعنوان مقیاس اندازه گیری ارزش و وسیله مبادله ’ ضرب شود در آمدها و مخارج های حکومت ها افزایش یابد ’ طرح های عظیم ساختمانی اجرا گردد ’ این تحولات منجر به گسترش دامنه حسابدار ی گردید

3 - ابداع مفهوم صفر ’شیوه نگارش نشانه ای اعداد و شمارش دهدهی

پیشرفت چشمگیر حسابداری در طول قرون باستان و قرون بعدی به کاربرد سیستم دهدهی اعداد مربوط میشود که این سیستم در هند باستان ابداع شد

4 - تکامل سیستم دهدهی

بعد از ابداع مفهوم صفر و شیوه نگارش اعداد و شمارش دهی دهدهی در هند باستان ادامه و تکامل آن درامپراطور وسیع اسلامی توسط دانشمند ایرانی و عرب ادامه یافت . ابو جعفر بن موسی خوارزمی ریاضی دان ایران در رساله مشهور خود بنام ؛ جبر و مقاله؛ این سیستم را تشریح کرد و این سیستم که به عربی مشهور است وسیله لئونارد فیبو ناچی ترجمه به ایتالیا برده شد

5 - حسابداری در طول دوران باستان و قرون وستا

در طول این دوره جنبه های محدودی از فعالیت های مالی حکومتها حسابداری میشد . که پیشرقته ترین آن در اواخر این دوره نگهداری نوعی حساب جمع و تفریق بود.به این معنی که جمع دار(حسابدار)حساب خود را با دو فهرست تقضیلی از دریافتها و پرداختها بر حسب واحد پول ’ وزن ’ اندازه ’ یا مقیاس دیگر تهیه میکرد که جمع این دو مساوی بود . و فهرست دریافتها شامل مفادیر موجودی در ابتدای دوره ’و وجوه و کالا یی بود که طی یک دوره زمانی وصول شده بود . فهرست پرداخت ها شمامل مبالغ پرداختی کلاهای فروخته شده یا مصرف شده همان دوره بعلاوه پول کالا هایی که نزد جمع دار باقی مانده بود میباشد

6 ـ حسابداری در اواحر قرون وستا

در اوخر قرون وستا با بوجود آمدن دولت ـ شهر یا جمهوریهای کوچک فضای مناسبی برای رشد اقتصاد پولی و سوداگری ایجاد شد که باعث ایجاد کار گاه های و کارخانه های کوچک صنعتی ’ رونق بانکداری ’ روج معاملات نسیه گردید که این امر نیاز یک سیستم حسابداری کاملتر را افزایش داد

7 ـ پیداش حسابداری جدید’ دوطرفه (دوبل)

کاربرد قاعده جمع و خرج در مورد حساب صندوق نخستین گام در راه سیستم حسابداری نوین بود بدین معنی که جمع دار در ازای وجوهی که دریافت میکرد بدهکار و مقابل مبالغی که پرداخت مینمود بستانکار میشد و این قاعده به تریج در مورد حساب های مشتریان نیز بکار برده شد بدین ترتیب ’ مانده حساب ها در هر زمان معیین بود و همچنین همزمان در مورد بستانکاران هم بکار رفت که تفاوت آنها میزات طلب را نشان میداد و در طول زمان حسابداران ایتالیایی متوجه شدند در یافت پول از مشتری یا بدهکار دو جنبه دارد و دو ثبت را ضروری میکند به تدریج دو اصطلاع بدهکار ( دادن ) و بستانکار ( گرفتن ) را متداول نمود و شکل دو طرفه حساب که در سمت چپ اقلام بدهکار و در سمت راست اقلام بستانکار است نوشته میشود و در نتیجه حسابداری دو طرفه ( دوبل ) شکل گرفت

8 - گسترش حسابداری دوطرفه و تعریف دفاتر اصلی حسابداری

گسترش حسابداری دوطرفه و تعریف دفاتر اصلی حسابداری در اروپا و جهان مرهون کتاب ریاضیات ریاضیدان معروف لوکا پاچولی در سال 1494 که پدر حسابداری نام گرفت است که در فصولی از رساله خود بنام چکیده حساب و هندسه ’ نسبت و تناسب ’ حسابداری دوبل و دفاتر اصلی را تشریح کرد

جای تدکر که محمد بن محمد ابوالوفای بوزجانی ریاضی دان ایرانی در قرن دهم میلادی در دوران خلفای عباسی یعنی پنج قرن پیش از پاچولی رساله ای بنام کتاب ؛ ضروریات علم حساب ؛ برای کاتبان و کاسبان نوشت که راهنمایی خوبی در حساب عملی بود اما متاسفانه پژوهشی در باره این اثر نرسیده است

9 ـ افدامات و نظریه سیمون استوین در مورد پپیشرفت حساب داری

بر اساس این نظریه در هر معامله در مقابل هر حساب بدهکار بابد یک حساب بستانکار و جود داشته باشد بنا براین در مقابل و جوه و اموالی که یک تاجر سر مایه گذاری میکند باید حسابی بستانکار شود که در نتیجه حساب سرمایه در حسابدای دوبل ایجاد شد و نشاندهنده حق مالی صاحب سرمایه بر داراییهای مؤسسه است .

10 ـ علت بقای سیستم حسابداری از قرن شانزده تا عصر حاضر

سادگی اصول ’انعطاف پذیری ’قابلیت آن در ثبت ’ انتقال و گزارش اطلاعات متنوع ’ در قالب صورت های قابل مفهوم علت بقای این سیستم است

جلسه ۱۰

معادله حسابداری

 در حسابداری رابطه ای بین دارایی و بدهی و سرمایه وجود دارد که به آن معادله اساسی حسابداری یا معادله ترازنامه می گویندکه به شکل ریر نشان داده میشود

دارایی = بدهی +سرمایه

این رابطه نشان میدهد که در مقابل هر یک ریال دارایی یک موسسه یک ریال حق مالی ( سرمایه ) و جود دارد  که متعلق به بستانکاران و صا حبان موسسه است که حق مالی بستانکاران به حق مالی صاحبان موسسه رجحان دارد و حق مشاع بر جمع دارایی است و  به یک دارایی خاص یا اقلامی از دارایی مربوط نمیشود میشود این رابطه را اینطور نشان داد

دارایی = حق مالی بستانکاران (بدهی) + حق مالی صاحبان (سرمایه)

معادله حسابداری شالوده سیستم حسابداری دوطرفه و ارتباط و تساوی دارایی ها را با بدهیها در هر زمان نشان میدهد و بر اساس این معادله میشود هر یک از معاملات و عملیات و رویداد های دارای اثر مالی بر موسسه را تجزیه و تحلیل کرد و آثار آنرا بر عناصر حسابداری مشخص نمود

معادله حسابداری مبنای طبقه بندی عمومی حسابداری ، تعیین وضییعت مالی وتهیه تراز نامه است

نتایج عملیات

درآمد : وجه نقد و سایر دارایی را افزایش و بدهی ها را کاهش میدهد

هزینه : ها وجه نقد و سایر دارایی ها را کاهش و بدهی ها را افزایش میدهد

سود: مازاد در آمدکسب شده بر هزینه های واقع شده در یک دوره مالی است

سود = هزینه – درآمد

زیان : اگر هزینه های واقع شده در یک دوره مالی بیش از در آمد باشد زیان بوجود میاید

جلسه 8

برای اینکه ، آثار معاملت وعملیات مالی مختلف در چهار چوب فرضییات بنیادی حسابداری ، تجزیه و تحیل ، اندازه گیری ،ثبت ،طیقه بندی ،تجمع و تلخیص و گزارشهای مفهومی و مفید در باره منابع مالی و تعهدات و عملکرد یک موسسه فراهم آید مدلی در حسابداری بکار میرود که اجزاء تشکیل دهنده آن عبارتند از

1 – دارایی

2 – بدهی

3 – سرمایه

4 – درآمد

5 – هزینه

دارایی : اموال مطالبات و سایر منابع متعلق به یک موسسه که در نتیجه معاملات ، عملیات مالی یا سایر رویدادها ایجاد شده و قابل تقویم به پول و دارای منابع آتی است و همچنین آورده های نقدی و غیر نقدی

صاحبان موسسه را  دارایی گفته میشود

انواع دارایی

1 – دارای های ثایت – اموال با دوامی که به قصد نگهداری بلند مدت خریداری یا ساخته میشود . مثل : زمین – ساختمان – ماشیت آلات – اثاثه – ابزار و وسایل کار و وسایل نقلیه

2 – دارایی غیر ثابت – این نوع دارایی ها معمولا متغیر هستند . مثل حساب صندوق _ حساب های بانکی – مطالبات موسسه ( بدهکاران ، بستانکاران ) – حساب موجودیهای جنسی ( موجوی کلا ، موجودی مواد ، موجودی ملزومات

تعریف موجودی جنسی:

 اجناسی را که یک موسسه در جریان فعالیت خود بقصد فروس یا تولید کالا یا مصرف در عملیات خریداری و نگهداری میکند . موجودییهای جنسی گویند که به سه نوع تقسیم میشود

الف : موجودی کالا

 اجناسی که بقصد فروش خریداری  یا تولید میشود موجود کالا نامیده میشود

ب : موجودی مواد

مواد اولیه و دیگر اجناسی که بقصد تولید کالا برای فروش خریداری میشود

ج : موجودی ملزومات

اجناسی که برای مصرف در عملیات خریداری میشود و قصد فروش آن وجود ندارد

بدهی : تعهداتی است که یک موسسه در مقابل اشحاص و موسسات دیگر دارد که باید از طریف پول نقد و یا انجام دادن خدمات یا انتقال سایر داراییها تسویه گردد بدهی است که عبارتند از

1 – بستانکاران : تعهدات یک موسسه که در اثر خرید نسیه اموال ، کلا و خدمات به اشخاص و موسسات دیگر ایجاد شده است که باید در موعد مقرر بپردازد عموما سند تجاری صادر نشده است به این نوع بدهی ها حسابهای پرداختنی هم گفته میشود

2 – اسناد پرداختنی :  بدهی ناشی از معاملات که در قبال آن سند تجاری نظیر سفته و یا برات صادر شده است نامیده میشود که در این اسناد موعد برای پرداخت معیین آن معیین  و دارنده سند میتواند آنها را به دیگران واگذار نماید

3 – وام ها : مبالغی که یک موسسه از بانکها و موسسات اعتباری و یا سایر اشخاص استقراض و به موجب آن قرار داد یا اسناد تجاری مبادله شده که گیرنده تعهد میکنند که اصل و فرع آن را در موعد مفرر یا به اقساط بپردازد نامیده میشود

سرمایه

مازاد دارایی بر بدهی یک موسسه حق مالی صاحب یا صاحبان موسسه است که سرمایه نامیده میشود

درآمد

بهای کالای فروش رفته، خدمات انجام شده برای مشتریان و عواید سایر فعالیت های عادی یک موسسه در یک دوره مالی که به تحصیل وجه نقد ، افزایش داراییها و کاهش بدهیها آن منجر میشود در آمد نامیده میشود

انواع در آمد

1-   در آمد از را فروش کالا و خدمات

2-   درآمد از را اجاره دادن محل کار و غیره

3-   درامد از را دریافت سودبانکی ، کارمزد،

جلسه 7

مفاهیم و اصول بنیادی حسابداری  ، میثاقها ، قاعد و رویه هایی هستند که در طول زمان توسط بشر و در پاسخ به نیاز های جوامع  به اطلاعات مالی بنا نهاده شده است و بتدریج تغیر ، تحول و تکامل یافته است  و به همین دلیل مفاهیم حسابداری را اصول پذیرفته شده حسابداری مینماید

هدف از وضع و تدوین اصول پذیرفته شده  حسابداری

هدف ، ایجاد سیستمی یکنواخت برای پردازش اطلاعات مالی و تهیه و ارائه گزارشهای مالی مفید برای تصمیم گیریهای مختلف است

طبقه بندی مفاهیم عمومی حسابداری

1 – فرضیات مبنا یا مفاهیم بنیادی حسابداری

2 – اصل عمومی حسابداری

3 – قیود یا میثاقهای تعدیل کننده

4 – رویه های حسابداری یا اصول تفضیلی و یا استاندارد های حسابداری

فرضیات مبنا یا مفاهیم بنیادی حسابداری

مفاهیم بنیادی که زیر بنای لازم را برای حسابداری موسسات فراهم میکند و شالوده سایر مفاهیم و اصول حسابداری قرار میگیرد ، فرضایت مبنای حسابداری نامنده میشود . و این فرضییات به لحاظ داشتن فایده در نیل به هدفها و انجام دادن عملیات حسابداری ، در طول زمان به وجود آمده و بعنوان مفاهیم بدیهی و بدون نیاز به استدلال و اثبات ، مورد پذیرش قرار گرفته اند این فرضییات بقرار زیر است

الف : فرض تفکیک شخصیت -  منظور قائل شدن موجودیتی مستقل و هویت ممتاز          برای موسسه جدا از مالک یا مالکان و نگهداری حساب و تهیه گذارش برا ی آن بعنوان یک شحصیت حسابداری است

ب :   فرض اندازه گیری -  در حسابداری معا ملات و عملیات مالی و رویداد های داری اثر بر حسب واحد پول بعنوان مقیاس مشترک اندازه گیری سنجیده و اطلاعات مالی بر حسب پول گذارش میشود

ج  :   فرض تداوم – موسسات قاعدتا برای مدت نامحدود تشکیل و فرض میشود که آینده قابل پیش بینی دایرند و فعالیتهای آنها استمرا دارد . و قصد تعطیل و انحلال آنها وجود ندارد. البته این فرض به معنای دوام و بقای همیشگی موسسه نیست بلکه به معنای آن است که یک موسسه بعنوان موجودیتی مستقل میتواند خود را با شرایط متغییر اقتصادی بنحوی وفق دهد که فعالیتهای آن ادامه یابد

د  :   فرض دوره مالی -  برای اینکه اطلاعاتی نسبتا دقیق در باره نتایج عملیات و وضعیت مالی یک موسسه در طول زمان فراهم شود ، عمر یک موسسه به دوره های زمانی کوتا و مساوی تقسیم میشود . این کار بمعنای پذیرفتن دوره مالی در حسابداری است که  این دوره مالی بستگی به نوع فعالیت و شرایط محیطی موسسه انتخاب و معمولا ، یک ماه ، سه ماه، شش ماه ، یک سال تعیین میگردد که هر یک از این دوره ها را دوره حساب داری میگویند.

ذ  :   فرض تعهد – موسسات معاملات و عملیات متعدد و متنوعی را در طول زمان انجام میدهند که قسمتی از آنها تعهد آور میباشد مانند معاملاتی خرید و فروش نسیه کا لا که طرفین تعهد میکنند قسمتی از وجه معامله بعدا پرداخت گردد . که این نوع عملیات و عملیات مشابه تعهدی را برای یک موسسه بدنبال دارد که بر اساس این فرض آثاز معاملات و عملیات مالی در زمان وقوع در حساب ها ثبت میشود . در آمد ها در زمان تحقق ، هزینه ها در دوره وقوع ، بدون در نظر گرفتن زمان دریافت و یا پرداخت آنها شناسایی ،در حساب ها ثبت و در صورتهای مالی دوره مربوطه گزارش میشود

اصول عمومی حسابداری

مبانی و قواعد و رهنمودهای حاکم بر اندازه گیری ، ثبت ،طبقه بندی و گزارش نتایج معاملالت و عملیات مالی و رویداد های داری اثر مالی بر یک موسسه را اصول حسابداری نامند . این اصول نحوه تعیین سود را مشخص و چگونگی گزارش وضعیت مالی یک موسسه را روش میکند . که بشرح ذیل میباشد

1 – اصل بهای تمام شده : در حسابداری کنونی قیمتهای تحقق یافته در معاملات که اصطلا حا بهای تمام شده یا ارزش تاریخی نامیده میشود مبنای ثبت و ضبط اطلاعات و گزارشات مالی قرار میگیرد به این معنا که اقلام دارایی ، بدهی ، درآمد ها ، و هزینه ها به قیمت های معامله شده یا ارزش های تاریخی در مدارک حسابداری ثبت میشود

2 – اصل تحقق درآمد

3 – اصل مقابله هزینه ها با در آمد

4 – اصل افشاء

قیود یا میثاقهای تعدیل کننده – مبانی و قواعدی که قضاوت حرفه ای برای تعدیل در کاربرد اصول حسابداری قرار میگیرد قیود یا میثاقهای تعدیل کننده نامیده میشود. این قواعد تنها در مواردی قابل استفاده است که کاربرد بدون انعطاف اصول عمومی حسابداری غیر منطقی یا غیر علمی باشد و یا نتایج نامطلوبی به بار آورد .

رویه های حسابداری یا اصول تفضیلی و یا استاندارد های حسابداری – روشهای حسابداری مبتنی بر اصول حسابداری که نحوه حسابداری انواع مختلف فعالیتها ، معاملات و عملیات مالی و گزارش نتایج عملیات و وضع  مالی را معیین میکند استاندار های حسابداری نامیده میشود . رویه های حسابداری حتی در شرایط همسان ممکن است از یک موسسه با موسسه دیگر فرق نماید

جلسه 6

زمینه های رشد و گسترش حسابداری

1 -  استفاده از علوم دیگر و کاربرد ابزار های نوین برای تهیه ‏’ پرداش و گزارش اطلاعات مالی : مثل استفاده از دانش ریاضی ’ آمار ’ اقتصاد ’ ابزار های الکتریکی و الکترونیکی  چون ماشین و حساب و رایانه

2 – گسترش فعالیت های حسابداری به فعالیت های گوناگون : بتناسب تحولات واقع شده در شکل ’ نوع فعالیت و حیطه عملیات و مؤسسات قلمرو حسابداری گسترش یافت

  جلسه ۵

مؤسسات بر حسب اندازه و نوع و حجم فعالیت ’ شکل حقوقی و نیاز های اطلاعاتی که دارند از سیستم های حسابداری مختلفی بهره میگیرند .و تعداد حسابداران   و میزان صلاحیت و مهارت تحصصی  آنها که با کسب دانش حسابداری از طریق آموزش های رسمی و آموزش ضمن کار و تجربه بدست میآید به  میزان اطاعات مالی مورد نیاز  مؤسسه بستگی دارد با توجه به موارد فوق فرصت های شغلی برای حسابداران بشرح ذیل تعریف میشود

1 ـ  بخش عمومی : فرصت های شغلی برای حسابداران در بخش عمومی بر حسب انواع مؤسسات به ترتیب زیر طبقه بندی میکنند

الف   : ‌سازمان های دولتی و سایر مؤسسات عمومی که شرح آن در معرفی مؤسسات آمده رجوع شود به در س

ب : شرکتها و  سایر مؤسسات انتفاعی بخش عمومی که شرح آن در معرفی مؤسسات آمده رجوع شود به در س

2 ـ  بخش خصوصی و تعاونی : فرصت های شغلی برای حسابداران در بخش تعاونی و خصوصی  بر حسب انواع مؤسسات به ترتیب زیر طبقه بندی میکنند

الف : مؤسسات انتفاعی بخش و شرکت های تعاونی

ب : مؤسسات غیر  انتفاعی خصوصی

ج ـ مؤسسات حرفه ای حساب داری  بخش خصوصی : حساب داران متخصص به تنهایی یا با مشارکت تعداد دیگری از حساب داران ذیصلاحیت مؤسسات حرفه ای ایجاد نمودند  و خدمات حسابداری ’مالیاتی ’ مشاوره ای ’طرح و استقرار سیستم های حسابداری عرضه میکنند